Seksualiteit is belangrijk in het leven van elke mens. Als je een partner hebt, maakt seks ook deel uit van de relatie. Idealiter is seks iets fijns en bevredigends, waar je alleen en/of samen met je partner van kunt genieten. Toch kunnen er momenten in het leven ontstaan dat de eigen beleefde seksualiteit of de seks met je partner niet prettig maar hinderlijk of zelfs ronduit pijnlijk aanvoelt. Je ervaart dan bepaalde dingen op seksueel vlak die je liever niet had ervaren. Maar het kan ook omgekeerd: je ervaart voor jezelf of in relatie met je partner een gemis op seksueel gebied. Hierdoor kun je je incompleet voelen.
Het kan zijn dat jij (en je partner) seksualiteit iets heel intiems vindt. De stap naar sekstherapie zetten is dan allesbehalve vanzelfsprekend. Het kan zijn dat jij denkt dat wat je ervaart abnormaal is, omdat je het gevoel hebt de enige persoon met een probleem te zijn. Net in zo’n geval kan het deugd doen om er met een klinisch seksuoloog over te spreken. Veel seksuele problemen moeten immers niet louter individueel benadert worden, maar krijgen juist betekenis in een tussenmenselijke en culturele context. Een andere kijk op jouw probleem kan verrassend zijn en inzicht gevend werken.
Seksuele problemen zijn talrijk. Misschien heb je wel geen zin in seks of ervaar je pijn bij het vrijen (dyspareunie). Het kan zijn dat gedachten aan seks je angstig maken, of afkeer oproepen. Of je twijfelt aan je seksuele oriëntatie, of aan je eigen mentale gezondheid, omdat je ervan overtuigd bent dat je seksuele verlangens bizar of fout zijn. Misschien wil jij wel meer seks dan je partner, of net andersom. Of lukt het je niet om je te laten gaan tijdens de seks omdat je je geremd voelt. Het lukt je maar niet om een orgasme te krijgen (anorgasmie), of het orgasme komt te snel of te traag. Mogelijks kun je geen of onvoldoende erectie krijgen (erectieprobleem). Ofwel kan er door ongecontroleerde samentrekking van je bekkenbodemspieren geen penetratie plaatsvinden (vaginisme). Misschien lukt het je enkel opgewonden te geraken van (internet)porno, eventueel met dwangmatige masturbatie tot gevolg (seksverslaving), of wordt opwinding net onmogelijk gemaakt door traumatische ervaringen uit je verleden. Wat ook het probleem blijkt te zijn, samen zoeken naar een oplossing betekent maatwerk.
Sekstherapie heeft tot doel om meer grip op je seksueel probleem te krijgen. Het tracht een antwoord te bieden op de vragen: Wat is er precies met me aan de hand? En hoe kan dit opgelost worden? Niet elk probleem is even eenvoudig op te lossen. Seksualiteit heeft immers te maken met lichamelijke, psychische, relationele, sociale en culturele factoren. Elk van deze factoren kunnen apart of in wisselwerking seksuele zorgen, seksuele problemen of seksuele disfuncties veroorzaken.
Bij het zoeken naar een oplossing, is het nuttig om een gids te hebben. Niet iemand die steeds een antwoord klaar heeft, maar wel samen met jou op zoek wil gaan naar de betekenis van het probleem. Niet alles is overigens even problematisch. Soms kan het verstrekken van correcte informatie al heel helpend zijn.
Bij de start van de sekstherapie is het belangrijk om een goed zicht op je seksueel probleem te krijgen. Is het probleem er altijd al geweest of niet? Doet het zich enkel in bepaalde situaties voor of heb je er altijd last van? Welke betekenis geef jij aan het probleem? En in het geval je een partner hebt: hoe beleeft hij of zij het probleem?
Sommige seksuele problemen hebben een fysieke oorsprong. Het is goed om hieromtrent een grondige analyse te maken. Het kan dus zijn dat ik je na één of enkele therapiesessies moet doorverwijzen naar een gynaecoloog of een uroloog om te controleren of lichamelijk alles in orde is.
Jij, al dan niet samen met je partner, geeft aan waar de focus op zal komen te liggen. Uiteraard is dit afhankelijk van het probleem. Soms kan het helpend zijn om je te leren focussen op lichamelijke gewaarwordingen en hoe je daar adequaat op kunt reageren. Dat kan door middel van bepaalde oefeningen en technieken. Soms kan het net beter zijn om niet het lichamelijke te benadrukken, maar juist je ideeën, gedachten en gevoelens te exploreren, om zo na te gaan waarom het bijvoorbeeld niet lukt om van seks te genieten.
Misschien kom je alleen in sekstherapie, omdat je het gevoel hebt dat het jouw probleem is of omdat je op dat moment geen partner hebt. Wanneer je wel een partner hebt, is deze mogelijks bereid om mee te komen, ter ondersteuning, of omdat hij of zij het als een gezamenlijk probleem ziet. Indien je partner besluit om mee in sekstherapie te gaan, is werken aan het seksuele ook een manier om aan de relatie te werken. Aangezien een seksueel probleem een grote relationele belasting kan betekenen, kan (het zoeken naar) een oplossing bevrijdend werken voor een koppel. Wil je partner liever niet vanaf het begin bij de therapie betrokken worden, dan is het mogelijk om doorheen de sekstherapie te beslissen om hem of haar alsnog uit te nodigen.
Niet elk seksueel probleem vraagt om een relationele benadering. Wanneer je bijvoorbeeld twijfelt aan je seksuele oriëntatie of een seksueel trauma bespreekbaar wil maken, kan individuele sekstherapie aangewezen zijn. Persoonlijke groei en verwerking staan dan op de voorgrond.
Praten over seksualiteit is niet voor iedereen even eenvoudig. Dit kan te maken hebben met je seksuele opvoeding, je ideeën over wat op seksueel vlak bespreekbaar is en wat niet, maar ook met culturele beelden en beperkingen (taboes) hieromtrent. Het vergt moed om je over je schaamte heen te zetten om je seksueel probleem bespreekbaar te maken. Nu hoeft praten ook niet altijd. Sommige seksuele problemen zijn tijdelijk en gaan vanzelf weer voorbij of krijgen een plaats in je leven waarmee je vrede hebt. Maar soms kan de lust een echte last worden: je hebt een seksueel probleem dat maar niet weggaat, hoe hard je ook probeert. Door het gevoel te hebben dat je er met niemand over kunt praten – uit schaamte voor wat je ervaart, uit angst voor de reactie van anderen – kom je alleen met je probleem te staan. In zo’n geval kan het helpen om beroep op een klinisch seksuoloog te doen.